در ابتدا باید گفت صنایع شیمیایی نقش بسزایی در توسعه اقتصادی کشور دارند. این صنعت یکی از موتورهای محرکه رشد و توسعه پایدار اقتصادی به شمار می‌رود.

رشد صنایع شیمیایی با افزایش تولید ناخالص داخلی، ایجاد اشتغال، جذب سرمایه‌گذاری خارجی، تأمین نیازهای اساسی مردم، تقویت صادرات غیرنفتی و در نهایت کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی، زمینه‌ساز رشد و شکوفایی اقتصاد ملی خواهد بود.

لذا توسعه کمی و کیفی صنایع شیمیایی از طریق بهبود فضای کسب‌وکار، تسهیل سرمایه‌گذاری‌های داخلی و خارجی و ارتقای سطح فناوری، از اولویت‌های اصلی برای دستیابی به رشد و شکوفایی پایدار اقتصادی در کشور است.

در ادامه به نگاه دقیق تری در رابطه با این صنعت بزرگ پرداخته ایم که شامل موارد زیر می باشد.

• بررسی اهمیت و جایگاه صنایع شیمیایی در اقتصاد ملی
• معرفی صنایع شیمیایی و زیرمجموعه‌های آن مانند پتروشیمی، پلیمر، رنگ و …
• نقش صنایع شیمیایی در تأمین مواد اولیه صنایع مختلف
• معرفی شرکت‌ها و صنایع بزرگ شیمیایی کشور

اهمیت و جایگاه صنایع شیمیایی در اقتصاد ملی

صنایع شیمیایی نقش بسیار مهم و کلیدی در اقتصاد ملی ایفا می‌کنند. برخی از اهمیت و جایگاه این صنعت در اقتصاد کشور به شرح زیر است:

صنایع شیمیایی یکی از زیرساخت‌های اصلی توسعه صنعتی و اقتصادی هر کشور به‌شمار می‌آید. بسیاری از صنایع دیگر به محصولات شیمیایی وابسته هستند.

این صنعت نقش مهمی در تأمین نیازهای اساسی جامعه مانند مواد غذایی، دارویی، بهداشتی و … دارد.

صنایع شیمیایی سهم قابل توجهی در تولید ناخالص داخلی کشور دارند و درآمد مهمی برای اقتصاد ملی به ارمغان می‌آورند.

این صنعت با اشتغالزایی بالا، نقش مؤثری در کاهش بیکاری و حل معضلات اقتصادی و اجتماعی دارد.

صادرات محصولات شیمیایی نقش بسزایی در کسب درآمد ارزی و تقویت تراز تجاری کشور ایفا می‌کند.

رشد و توسعه این صنعت موجب انتقال و بومی‌سازی فناوری‌های نوین شده و به پیشرفت علمی کشور کمک شایانی می‌کند.

بنابراین با توجه به نقش کلیدی و زیربنایی صنایع شیمیایی، توسعه و حمایت همه‌جانبه از این صنعت، الزامی برای رشد و توسعه پایدار اقتصادی کشور است.

صنایع شیمیایی و زیر مجموعه های آن

صنایع شیمیایی به مجموعه‌ای از صنایع گفته می‌شود که با استفاده از فرایندهای شیمیایی، مواد و محصولات مختلفی را تولید می‌کنند.

زیرمجموعه‌های مهم صنایع شیمیایی عبارتند از:

صنایع پتروشیمی

شامل تولید موادی مانند اتیلن، پروپیلن، بنزن، تولوئن و… از مواد نفتی و گاز طبیعی

صنایع پلیمر

تولید انواع پلاستیک‌ها، الاستومرها، رزین‌ها و الیاف مصنوعی

صنایع رنگ سازی

تولید انواع رنگ‌های شیمیایی، جوهر و رنگ‌های مورد استفاده در صنایع های مختلف همچون مبلمان، ساختمان و ….

صنایع شوینده

تولید صابون، شامپو و مواد شوینده همچون البسه و ظروف و….

صنایع آرایشی و بهداشتی

تولید محصولات آرایشی و بهداشتی و عطریجات

صنایع دارویی

یکی از زیر مجوعه های این صنعت شرکت های تولید کننده داروهای شیمیایی و داروهای ژنریکی است.

صنایع کود و آفت کش ها

در صنعت کشاورزی این صنعت بزرگ نقش به سزایی را ایفا می کند که اهمیت آن را می توان به تولید شرکت های تولید کننده کود و آفت کش ها اشاره کرد.

صنایع باتری‌سازی

شرکت های تولیدکننده انواع باتری‌های شیمیایی و لیتیوم

صنایع شیمیایی در تأمین مواد اولیه صنایع مختلف

صنایع شیمیایی نقش بسیار مهمی در تأمین مواد اولیه مورد نیاز سایر صنایع ایفا می‌کنند. مهم‌ترین نقش‌های این صنعت در این زمینه عبارتند از:

• تولید انواع پلیمرها، الیاف، الاستومرها و پلاستیک‌های مورد نیاز صنایع نساجی، بسته‌بندی، خودروسازی و ساختمان‌سازی

• تولید انواع اسیدها، بازها و نمک‌ها به عنوان مواد اولیه صنایع غذایی، داروسازی و بهداشتی

• تأمین انواع رنگ‌ها، چسب‌ها، حلال‌های شیمیایی و روان‌کننده‌های مورد نیاز صنایع چاپ، بسته‌بندی، چوب و کاغذ

• تولید طیف وسیعی از مواد شیمیایی به عنوان مواد اولیه در صنایع دارویی، آرایشی و بهداشتی

• تأمین کودهای شیمیایی، سموم و آفت‌کش‌های مورد نیاز بخش کشاورزی

• تولید سوخت‌ها، روان‌کننده‌ها و انواع گازهای صنعتی مثل اکسیژن، نیتروژن و هیدروژن

• تأمین مواد اولیه شیمیایی مورد نیاز در صنایع ساختمانی مانند سیمان، شیشه، کاشی و سرامیک

• تولید مواد شیمیایی برای صنایع برق و الکترونیک مثل عایق‌ها، باتری‌ها و نیمه‌هادی‌ها

بنابراین بدون توسعه صنایع شیمیایی، امکان رشد و بالندگی بسیاری از صنایع دیگر وجود نخواهد داشت.

بزرگترین شرکت های صنایع شیمیایی ایران

ایران دارای صنایع و شرکت‌های بزرگ و معتبری در حوزه مواد و محصولات شیمیایی است که برخی از مهمترین آنها عبارتند از:

شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران

بزرگترین تولیدکننده محصولات پتروشیمی در ایران و خاورمیانه

پالایشگاه نفت آبادان

تولیدکننده بنزین، نفت سفید، نفت گاز و سایر فرآورده‌های نفتی

شرکت پتروشیمی خارک

تولیدکننده انواع محصولات پتروشیمی

شرکت صنایع شیمیایی ایران

تولیدکننده کودهای شیمیایی، اسیدها و سایر محصولات شیمیایی

گروه صنعتی پاکشو

بزرگترین تولیدکننده محصولات نظافت و بهداشتی

شرکت آریا شیمی ایرانیان

تولیدکننده انواع روغن‌های صنعتی و روانکارها

شرکت پتروشیمی خلیج فارس

تولیدات اصلی شرکت پتروشیمی خلیج فارس شامل متانول، اوره، آمونیاک و گازهای صنعتی است.